Monday 20 May 2013

Thlarau thilpêk leh Thlarau hruai

Thlarau thilpêk chungchang hi kan sawi fo va, Mizote hian kan hmelhriat hle a. Thlarau thilpêk chi hrang hrang pawh kan chang a, kan tangkaipui hle a. I Korinth 12:8-11 thuah hian Thlarau thilpêk chi hrang hrang kan hmu a, heng zingah hian tawnghriatloh leh tihdam theihna hi kan hre lâr lehzual hle a, a dang pawh hi kan hre viau. Mahse, Thlarau thilpêk hi kan sawifiah lêm lo vang.

Thlarau thilpêk ka ngaihtuah chânga ka rilrua rawn lût thin chu Isaaka nupui tur zawng tura Abrahama'n a chhiahhlawh a tirh thu kha a ni. Abrahama chuan a chhiahhlawh chu Kanaan ram atangin Padan Aram rama a fapa nupui zawng turin a tir a. A fapa nupui tur pêk turin sanghawngsei sâwm ten thuam an phur a. Sanghawngsei hian a phur hnem thei hlein ka ring a, sanghawngsei sâwm phurh tâwk chu a tlêm lo khawp ang.

Heng sanghawngseiina thuam an phurh atang hian Abrahama hausakzia te, Pathianin mal a sâwm nasatzia leh a hlawhtlinzia a hriat theih a. A neih zawng zawng a phurhtir lo vang tih a hriat a, amaherawhchu a fapa nupui tur pêk tura sanghawngsei sâwm thuam phurhtir tur a nei hian a ropuizia a tilang a ni. Thuam tam tak zingah hian thi leh tlereuh, man to tak tak tur a tel a, thil hlu tak tak tam tak a awm a, a dawngtu tur tan chuan îtawm tham, dinchhuahpui theih tur hiala tam leh hlu a ni ngei ang.

Tichuan Abrahama chhiahhlawh chuan chûng thuam zawng zawng keng chuan Isaaka nupui tur a zawnsak a, tin, a hmu ta a. A hmuh veleh chuan hnâra beh tur rangkachak hnâr vuah a pe nghal a, Rebeki chuan a hnar lo; a lo laa thilpêk chu a pawm a ni. Rebeki'n thilpêk a pawmna chuan Isaaka chu a pasal atan a duh a ni tih a entir a ni. Chhiahhlawhina a thilpêk kha a hnar thei a, a la thei a; duhthlan tur a nei a ni. Lo hnar ta se chuan Isaaka nupui a ni lo vang a, sanghawngsei sâwmina an phurh thilpêk zawng zawng pawh chu a chan tur a ni lo vang.

Thilpêk a pawm avang khan thilpêk kha a pasal a ni lo va, thilpêk petu chu a pasal atan a pawm a, ani tan chuan a inserh a, ama ta a ni tih a entir a. Chutiang bawk chuan Pathianin tunah hian Thlarau Thianghlim kan hnenah a rawn tir a, chu chuan thilpêk tam tak a rawn keng a, Lal Isua mo thianghlim tur a rawn zawng a ni.

Thlarau Thianghlim chuan thilpêk hlu tak tak, mihring tena kan mamawh leh tul kan tih te a rawn keng a, tupawh Krista mo nih duh a, Krista tana inserh duhte chu chung thilpêk chu a rawn pe thin a ni. Thilpêk chu kan lo dawng a, mah se moneitu erawh chu kan la hmu lo, thilpêk ringawt kan hmu a ni; nakinah moneitu chu a rawn kal ang a, min la rawn hmuak dawn a ni. Lal Isua mo thianghlim nih duhte chuan lâwm takin Thlarau thilpêk chu kan lo chang a, kan lo pawm thin. Mahse, Lal Isua mo nih duh lo kan tam a, mo thianghlim nih that turzia hmu thiam lo mi tam tak an awm a ni.

Chhiahhlawh chu Rebeki chuan a zui a, Abrahama awmna, Isaaka puan in lam an pan a, chhiahhlawh chuan a hruai zel a ni. Hetiang bawk hian, Krista mo ni tura Thlarau thilpêk kan dawn tawh chuan Thlarau Thianghlim hruaiin kan kal a ngai a, kan zui zêl a ngai a. Thuawih takin, kalna tur a tih apiangah kan kal a tul thin a ni. Thlarau thilpêk kan lâk tawh a, Krista mo ni tura kan inpêk tawh hnuah pawh mahni tumna lamah kan kal leh tlat thin a, moneitu hnen thleng lovin kan bo leh thin.

Beer-lahai-roi atangin Isaaka'n a lo hmuak a, a mo ni tura a pa chhiahhlawhina a rawn hruai chu a hruai a, a hmunah a kalpui ta a ni. Keini pawh Thlarau Thianghlim kan zui a, min kalpuina hmun apianga kan kal zêl chuan nakinah min hruai turin Lal Isua, moneitu chu a la rawn kal ang a, chutih hunah chuan a puan in thianghlimah min hruai lût ang a, kumkhuain a mo thianghlim kan ni tawh dâwn a ni.

Tuesday 7 May 2013

Kora te helna

Israelte hi hnam luhlul an nihzia hi Pentateuch chhiar hian a chiang hle mai. Aigupta atanga Pathianin mak tak maia a hruai chhuah kha an hmuin an hre vek a, chuti chung chuan kawng lakah an hel a. Ramtiama hruai luh a tum thu a hrilh mawlh mawlh a, kum a vei hlek chuan an theihnghilh a, thlalera tlu hlum tura hruai chhuak angin an sawi leh nghal zel a. Kora te thianho pawh hi heng hel hmang zinga mi hi an ni.

Kora leh a thiante helna chungchang hi Numbers 16:1-35 chhungah kan hmu a. He helna hian zirlai tam tak leh hlu tak min hnutchhiah a, ringtute tan chuan he helna hi zir chian fo a pawimawh hle. Tin, mihring mize hrang hrang min hmuhtir bawk.

Mosia

Hruaitu ropui leh tha, a tluk awm thei tawh lo hial tur chu Mosia hi a ni ngei ang. A chanchin kan sawi tam lo ang a, mahse ani tluka hruaitu ropui hi mihring zingah chuan an awm thei tawh chuang lo a. Hoffmeier chuan Mosia hi hruaitu ropui mai a ni lo va, dân petu, zawlnei leh thuziaktu ropui a ni, a ti. Mize puitling, hruaitu inti tam takin an neih loh ang a nei a, a thin a nel a, dik lo takin engmah a ti lo. A chunga an helnaah a thinrim ve hle a, hruaitu dang ang chu nise tih hlum tur thu a pe nghal thei. Mahse, chutianga ti mai lovin Pathian hnenah a thlen a. Pathian hnena a thlen pawh hian phuba la turin a ti nghal chuang lo. An puhna 'Intilal' tih chu a dik ngei leh ngei loh chungchang Pathian hnenah thlenin, Pathian rêl turin a dah mai a ni. Kora te thinurna leh an puhna chungchang pawh Pathian ngaihtuah turin a dah a. Amahin a chingfel mai thei a, mahse court sang zawkah, dân ang thlapin, Pathian hnenah a thlen a ni.

Arona

Mosia u, Mosia leh Pharaoa inkara thusawitu tur leh Mosia pui tura Pathianina a ruat Arona hi Levia fapa upa ber dawttu Kohata fapa upa ber Amarama fapa upa ber a ni. Mosia puitu ber, Pathianina a ruat a ni chung hian chak lohna tam tak a nei ve a ni tih phat rual a ni lo. Mosian Pathian a biak chhungin Israel faten bawng no lem an lo bia a. Bawng no lem lo siamsaktu chu Arona hi a ni a, a hruaisualtute zingah a chhiar ve theih ngei ang (Ex. 32). Miriami nen Mosia an thîk a, Pathianin a zilhhau tawh nghe nghe a (Num 12). Mosia nena tui vaw chhuak tura Kadesh-a Pathianin a tirhin Arona te hian Pathian lung an tiawi lo va, Pathian hming lam lovin anmahni hming an lam a, chuvang chuan Pathianin ramtiama an luh a phal loh phah a ni (Ex. 20).

Kora hian an helna chungchangah Arona hming a rawn sawi chhuak a. Hei hian hruaitu nih a tling tâwk lo tih a tilang thei ang. Puithiam lal ber, rimtui hâla inthawi tur êmah chuan mi tam takin an iai a ni tih a tilang thei. Amaherawhchu Pathian hian a mi ruat, a hriak thih tawh, a thlan tawhte chu eng ang mi pawh nise, mi chak lo leh mâwl, rinna kawnga chak lo ve tak pawh nise a chhan hle a ni tih kan hmu.

Kora

Bible-a kan hmuh angin Kora hi Izara fapa a ni a, a pu chu Kohata a ni. Kora pa Izara leh Mosia pa Amrama te hi unau an ni a, Kohata fate ve ve an ni; tunlai tawng chuan Mosia cousin a ni (Ex. 6:16f). Amrama hi an unau zingah a upa ber a, a unau dangte chu Izhara, Hebrona leh Uziela te an ni. Kohata thlahte hi puithiam zingah dinhmun chungnung pawl tak an ni a, biakbûk rawngbawltu an ni. Izhara thlah, Kora te hian fa u ber, Amrama thlahte dinhmun an chuh a, fa u ber nih an khel, tiin a sawi theih ang. Levia thlahte zingah chuan rawngbawltu pawimawh tak erawh an ni.

Dathana leh Abirama

Dathana leh Abirama te hi chu Reuben hnam an ni thung a, Kora te, Mosia te, Arona te chu Levia chi an ni. An lungawi lohna ber nia lang chu hruaitu dinhmun chungchangah leh ramtiam pana an kal dan chungchangah a nih hmel. Ramtiamah Mosia'n a hruai lut tawh mai dawn emaw an tih laiin a hla lam panin an la kal ta deuh deuh a, an lungawi lo niin alang.

Reuben-a hi Israela fa hmasa ber a ni a, mahse a pa khumpui a kai avangin a chungnunna a hloh ta a ni (Gen. 35:22; 49:3f). Puithiamna leh sakhaw serh leh sâng Dathana te hian an helh ve vak lo va, chu ai chuan thuneihna hrim hrim hi an khel leh an thupui zawk a nih hmel (Ex. 16:13). Reuben hnam zawng zawng erawh chuan an thlâwp chuang lo va, an chhungkaw hnaivai leh an rilru an hnehsak theih thenkhatte chauh an nih hmel.

Hel chhan chi hnih

Kora leh a thiante helna hi chi hnih niin alang a, pakhat chu sakhaw serh leh sang a ni a, pakhat erawh chu hruaitu nihna a ni. Kora hian Arona, a cousin chu a thîk a, biakbûk rawngbawlnaah a dinhmun chu hniam bik leh tha lo bikin a ngai a ni. Mahse, he helna hi Pathianin a huat berte zinga mi a ni. Sakhaw serh leh sang a ruat bik ni lotena an khawih hi Pathianin a duh lo tawp a, a hremna pawh a na, an thi nghal a nih êm loh pawhin buaina nasa takin a zui mai a ni.

Kora helna leh Juda lal Uzia chapona hi a inang hle a. Uzia chuan Arona fate chauhin an tih theih rimtui hâl ve tumin tempulah a lût a, puithiam dangten an hnial a, Pathian pawi sawina a ni tih an hrilh chung pawha a awih duh loh avangin Pathianin phâr hri a veitir a ni (II Chro. 26:16-21); Kora pawh khan Arona aia tha leh fel, thiam leh zei zawkah a inngai tih alang a, a chapozia a tilang a ni. Serh leh sâng ti tura ruat bik ni loten an khawih ve hi Pathian huatzâwng tak a ni. Lal Saula chuan a tih loh tawp tur - halral thilhlan leh remna thil hlan te a lo hlân ve ngawt a, Pathian chuan a lalna a hnâwl phah tawp mai a ni (I Sam. 13:8-14).

Tin, Pathianin a ruat tawhte chu mi chak lo, zei lo leh thiam lo tak pawh nise, zah tur an ni a, Pathian pawhin a hauh a ni tih kan hmu thei. Arona chu mi chak lo ni mah se, Kora te lakah Pathianin a hum a ni. Pathianin a rawngbawl tura a serh hran tawhte chu tlûk châng leh chak loh châng nei pawh nise, mi pangngai ai chuan Pathianin a hauh zawk a ni tih hi kan zir chhuah tur ni âwm tak a ni.

Helna dang leh chu hruaitu nih tuma helna a ni; Dothana leh Abirama te ang kha. Rom 13-ah chuan roreltute thuawih tura zirtir kan ni. Hruaitu chu eng ang mi pawh nise, Pathian ruat an nih avangin phiarrûk hi thil sual tawpkhâwk a ni. Khawvel history-ah roreltute phiar rua paihthlak chanchin sawi tur tam tak a awm, mahse heng mite hi an hmuingil ngai lo va, chhiatnain an chhungkua a zui zel thin. Israel lal Ela chu Zimria'n a that a, a lalna a chhuhsak a, Zimria hian ro a rel rei chuang lo, ni 7 chauh lalah a thu hman tihin Omria chu Israel mipuiten lalah an pawm zuisan leh mai a ni (I Lalte 16).

Kora te helna atang hian Pathian mi ruatte laka helna hi Pathian pawisawina a ni tih kan hmu a. Sakhaw lamah a ni emaw, ram hruai lamah a ni emaw, Pathianin hruaitu atana a thlan tawhte chu pawm mai tur a ni. Pathian duh loh zâwng an ti a nih pawhin an chunga roreltu tur chu Pathian a ni; an hmuingil chuang lo ang. Kohhran hruaitute phiarrukna leh hmuhsitna hi Pathianin a duh lo va, a haw em em; kohhran serh leh sâng ti tura ruat ni lovina an khawih leh lek phei chu Pathian hian a ngai haw zual a ni.