Monday 16 March 2015

Harhna leh tunlai thil

Mizoram hi Thlarau Thianghlim chenchilh ram kan ti a, sawi nuam kan ti hle. Tunhnaiah Mizoram hmun hrang hrangah harhna thâwm kan hria a, mi tam takin chu harhna chu chan ve duhin an pankhawm a ni. Hetihlai hian harhna chungchangah, tunhmaa kalsual leh zirtirna dik lo lo chhuah tawhte avanga a ni mai, kan fimkhur viau a, ringhlel ang lek lekin kan thlir. Fimkhur a tul viau rualin kan thlir dan leh kan beisei danah hian fuh tawk lo erawh a awm mai thei.

Harhna leh phûrna

Harhna hrim hrim awmzia hi kan man lo deuh thin niin alang. Harhna leh hlimna emaw phûrna emaw hi kan ngaihfin a, a chang leh dah hran lutuk kan tum thin. Harhna chu tawngkam pangngaiah chuan muthlu, muhil, chau, ngui emaw atanga thawh chhuah lehna, emaw phûr tharna emaw, thanharhna tihnate a ni thei ang. Mi thenkhatin harhna a ni lo e, phûrna ringawt a lawm an ti hi a dik tluantling lo deuhin ka hria. Mi a chau ngawih ngawih a, a hna thawh tur a thawh peih loh a, chumi hnua a rawn harh leh chuan phûrna a awm tel fo a, hna pawh chak zawkin a thawh that leh theih phah thin. Amaherawhchu chu damlo a rawn harh chhuah chuan a khaw hmuh a fiah a, a thil hriat a chiang thin. Harhnaah chuan thlarau lamah kan khaw hmuh a fiah a, kan thil hriat a chian phah thin a ni. Phûrna a tel avanga harhna emaw, Thlarau Thianghlim hnathawh tel ta lo ang hiala kan ngai hi chu kan tisual niin alang.

Pentikos Nia Thlarau Thianghlim a rawn thlen a, zirtirtena harhna an chanah khan phûrna a keng tel a, hlauhna avanga kimki khan phûr takin Chanchin Tha an hril a, tawng dangin an lo tawng a, miin an thâwm an hriat leh hriat loh an ngaihtuah tawh lo a nih kha.

Phûrna hrim hrim hi an sawihnâwm viau a, kei chuan a thatna tam tak a awmin ka hria. Phûr takngial pawh phûr thei tawh lo tam tak an awm laia a phûr thei tâwk kan awm hi a la lawmawm viauin ka hria. Phûrna pawh nise, miin Isua chanchin a buaipui phah a, inkhawm a taimak phah a, a tawngtai nasat phah a, Pathian a fak nasat phah chuan, phûr chuan tur awm tawh lo ai chuan a la tha hrim hrim a ni. Tihphûr zawh tawh loh chu a nun a chau tak zet tawh niah ka ngai. Chutihrual chuan phûrna ringawtah kan tâwp ang tih erawh a hlauhawm hle a, nun tak lai kha thlen phak tum ila, phûrna hi a tak tak ram min hruai thlengtu hmanruaah hman i tum ang u.

Mihring finna leh Thlarau Thianghlim
Rev. Vanlalbela thusawi pakhat ka hriatreng chu "Pathian hian fatu tur a duh" a ti. Isuan chhangper panga leh sangha pahnih a tihpun tum chungchang a sawia a sawi lan a ni. Tunlai khawvelah chuan fatu tur hian kan inpe tha peih ta lo a, chu bakah, a ei siam dan tur, eng chhang leh eng sangha nge, engtia siam tur nge tihah kan buai lutuk a, Thlarau Thianghlim hian fatu atan min duh ta lutuk lo niin alang. Pathianin a duh chu mal a sawm a, a tihpun tawh phunnawi leh, engtia a tihpun nge tih zawt zawt lem loa sem tawptu a duh a ni. Mihring kan intifing ta lutuk a, kan sem tur pawhin Pathian chuan a tipung duh ta meuh lo a ni âwm asin!

Kan ngaihtuah thui ta lutuk a, kan chhûtril ta lutuk a, Thlarau Thianghlim tan pawh hnathawh châkawm lo khawpin kan fing ta niin ka hria. Ngaihdan tha pui pui, Thlarau lem lo tak tak kan nei a, kan ngaihdan chu Pathian thu hleah kan ngai thin bawk si a, a buaithlak. Hei hi kan Harhna chanin a daih rei lohna thin a ni.

Hnathawh thulh leh Harhna
Mi thenkhatin harhna an chang a, hna pawh thawk hlei thei loin an awm a, kan sawisel viauin, thenkhatin kan thlir dan phei hi chu thatchhiatna lam thil nen kan kaihzawm a ni. Rev. Lalsawma ka kawm tuma harhna kan chan rei theih tâk lohna chhan leh harhna a thlen khât tak chhan a sawi pakhatah chuan, "Hmanlai chuan daipawn hmun remchang zawng zawng hi chu miten tawngtai nana an hman nasat avangin a bel tel tul thin," a ti a, tunlaiah hi chuan kan buai ta a, Pathian pawh kan au hman ta mang lo tih a sawi. Tunah chuan 'Work is Worship' tih kan changchawi lutuk ta a, Pathian hman theih pawh hian kan awm ta lo a ni ber mai. Bethel a, daipawna tawngtai tur pawhin a era kan er a ngai ta hle.

Hnathawh hi Pathian biakna a nih si chuan Pathian biak hi hnathawkah kan ngai lo tihna a ni em? Kan buai ta lutuk a, Pathian hian hman tur pawh a nei tlem ta niin alang. Hna leh tih tur, keimahni taksa thil kan dah pawimawh ta lutuk a, chu chuan materialism-ah min hruai lut tial tial a, Pathian tan hun kan pe tlem tial tial a, chu chuan kan nun chhungril hi a tiro a ni mai lo maw? Miin nileng lenga Pathian avanga hnathawh a thulh ngam hi a huaisen thlakin a taimak thlak ka ti hle a, Pathiana innghahna tak tak a tlingin ka hria. A ram leh a felna zawng hmasa tura Isuan min chah laiin, heng kan zawn avanga min pek belh chhah tur zawk, a free gift zawk hi kan zawng nasa lutuk ta zawk a ni. Lalpa nghaktute chu an tlachham ngai lo ang tih kan chhiar mek laiin, tlakchham kan hlau lutuk a, Lalpa hi kan nghak hman ta lo zawk niin alang.

Work is Worship
'Hnathawh hi Pathian biakna a ni' tih hi Mahatma Gandhi thusawi chhuah niin ka hria. A sawi chhuahna, a sitz im Volksleben hi Hindu philosophy a ni a, chu chu thil tha tih hmanga chhandamna chan chungchang a ni. Kristiante inzirtirna nen chuan a inhlat ang reng hle. Chutihrual chuan kan thatchhe tur ka tihna chu a ni hauh lo mai. Amaherawhchu Kristiante chu kan inzirtir dan a danglam a, chhandamna hi thil tha tih vang a ni lo, chuti lo chu miin an chhuang hlauh dah ang. Anni chuan chhandamna atan thil tha tih an dah pawimawh ber a, keiniah chuan rinna avanga khawngaihnaa chhandam kan ni. A bul thuta inang lo chu a lêrah pawh a inang thei hauh lo ang. Kristian kan nih chuan a laiah Isua a awm tur a ni, hnathawh ni loin. Kristiante thil thlir dan tur chu Christocentric a ni tur a ni a, engkimah Krista a laili berah a awm tur a ni.

Hnathawh hi ka sawi bawrh bang a ni hauh lo a, mahse Upa C. Ngurthantluanga thusawi, "Hnathawh paha Pathian rawng bawl loin, Pathian rawng bawl chungin hna i thawk zawk ang u," tih hi a dik hlein ka hria. Lehkha zir pawhin Pathian rawng bawl chungin zir zawk se, chu chu zir dan tur dik niin alang. Engkimah Pathian kan dah pawimawh ber loh chuan kan harhna chan te, Thlarau Thianghlim tihtharna kan chante hian rei a daih thei lo ang. Hnathawk nasa hnam leh ram, Pathian dah pawimawh lo zawktute ram dinhmun kan hriat hi. An ram a hausa a, sum leh pai pawh an ngah a, mahse an chhungril nun a tlabal a ni tih kan hriat kha. Pathian hian lalna chang phawt se, a dang chu a pahnihnaah i dah ang u.
(Published on Vanglaini March 13, 2015 Friday)