Thursday 10 April 2014

Eng nge zalênna?

Khawi hmunah pawh hian zalên loa inhriatna te, chêp tlata inhriatnate hi a awm zel mai a. Hman deuh khan Mizo thalaite kan zalên lo, kan chêp tia au vak vak pawl kha thahnem tak an awm a. Zu khap chungchangah te, khawtlang inkhuahkhirhna leh inkaihhruaina chungchangahte kan zalên lo an ti a. Kan zalên lo, an tih ruala rilrua rawn lût nghal chu zalênna hi eng nge ni? tih hi a ni. Zalên duhte khan eng ang zalênna nge an duh le?

Mihring hi kan pian chhuah atang hian zalên tur rênga piang kan ni em? Kristian thlirna atang chuan zalên tur rênga piang kan ni loin a lang tlat! Pathian bawih ni tura piang kan ni a, Pathian bawih atanga tal chhuah kan tum a, zalên kan tum hian Setana bawiha awm turin kan bei, tihna chauh a ni. Hotu pahnih an awm a, tu rawng zawk nge kan bawl dawn, tih hi kan duhthlanna zalênina a thlan tur a ni mai. Kristianna atanga thlir chuan, mi thenkhatin, ka zalên lo, an tih hian, 'Thil sual tih ka duh e' an tihna tluk a ni thei tlat. Kristianten, 'Kan zalên lo' an tih chuan, 'Thlamuang leh duh ang takin Pathian kan be thei lo,' an tihna a ni thei thung ang.

Mihring inrelbawlna thilah pawh hian zalênna hi khuahkhirhna awm lo chuan zalênna tia koh ngam a ni kher lo ang. Duh duh ti thei tura mihring hi thlah zalen ni ta se, a bula mite zalênna a tichhe ngei ang, chuvang chuan khuahkhirhna a pawimawh a. Dân a awm a, chu bakah chuan hnam tinin kalphung leh inkaihhruaina kan nei bawk. Chumi bak bawhpelh tum emaw, hengtena a khuahkhirh theih piah baka awm hi zalênna dik a tling hauh lo ang.

Mi thenkhatin mimal zalênna an sawi vâwng lutuk te, mimal dikna leh chanvo an sawi chiam chiam hi a bias a, lehlam dikna leh chanvo an ngaihthah thin. Mi pakhatin khawtlang pawi a sawi a, khawtlangin an zilh a. Pawl pakhat chuan thil tisualtu dikna leh chanvo an chawivawng viau mai a. Hei hi âwn lam nei ngal rân a ni a, chuvang chuan a lai thei lo hrim hrim. Kha pain midangte dikna leh chanvo a palzutsak tawh dan kha thlir tel a pawimawh hle mai. Mizo society hi collective society a ni a, vantlang nun leh hamthatna hi kan ngaihtuah hmasa ber fo. Kan khawtlang dinhmunah hi chuan mimal dikna leh chanvo hi thil dang zawng zawng aia dah hmasak ber a dik lo mai thei. Khawthlang ram tana tha tak hi kan ram tan a tha ve kher lovin, kan khawtlang leh an khawtlang nun a inpersan a, mimal nun dan pawh a inang lo.

Mihring kan nih chhung hian zalênna tak tak hi a awm lo ni zâwkin alang a. Zalênna kan tih hi Thomas Moore-a'n Utopia a tih ang deuh kha niin alang mah zawk. Zalênna tak tak hi chu a thu chauh a ni a, kan nitin nunah hi chuan zalênna hi awm lo. Miin zu zalên taka in a duh a, a in a, a in zel a, a nihna takah chuan a zalên lo a, zu bawihah a awm zawk a ni. Hna theihtawpa thawh kan duh a, kan thawh theih hian kan zalên tihna a ni lo, kan hnathawh bawihah khan awm a ni zawk. Mitin hi eng emaw bawiha awm vek kan ni a, (thlarau thil kher ni lovin, thil/material te pawh), kan awmna sa atanga thil eng emaw dang bawiha awm kan duh avangin zalên lo niin kan inhre thin zawk mai a lo ni.

Kan duh ang apiang hi engtikah mah kan ti thei dawn lo. Kan duh ang chiah chiahin engtikah mah kan awm thei dawn lo. Chumi awmzia chu zalênna kan tih hi kan duh ang ang tih theih emaw ni lo. Khuahkhirhna hnuaia inrem tlang taka awm hi leia zalênna kan tihin a tum a ni zawk a. Chumi piah lam a, innghirnghona thlen zawng te, midangte tithlabar leh tichiai zawnga awmte theihte hi zalênna a ni ngai lo. Zalênna tak tak chu mihring kan nih chhunga neih theih a ni lo a, thih hnu piaha thleng tur zawk a ni.

Kan rilru hi thil pakhat hnuaia rei tak awm daih lo a ni hrim hrim a. Tupawh mai hian kan nun kan hman chhung, hun eng emaw ti-ah khan thil thar leh thil danglam ngaihven a, hria a, tihchhin châk kan ni hlawm. Hetiang hunlai hian zalên loa inhriat hi a awl viau thin. Tin, eng emaw châk leh duh êm êm kan nei a. Chu chu awlsam takin kan tihhlawhtling thei lo a, emaw kan tihhlawhtling thei lo hrim hrim a, chung avang chuan zalên lo riau, chêp riauin kan inhre thin. Zalênna kan ngaihdan leh kan duh dan hi mihring rilruin, a duhzawng leh a châkzawngin a kaihruai nasa em em. Pawimawh tak mai chu a tâwk chin hriat hi a ni. A tâwk chin hre lo tan khawi hmunah mah zalên ang rim hi a nam tak tak thei lo. Mihring kan nih chhûnga zalênna awmzia chu pakhat chu kan chunga thuneituten kan thatna tur min duhpui taka awm tura min tih leh duh dan anga awm mai hi a ni âwm e. Chutiang chuan nung mai ila, kan zalênin kan him a ni ang.
_______________
Published on Vanglaini April 9, 2014 (Wed)

No comments:

Post a Comment