Tuesday 25 August 2020

Evangelism - Kristiante mawhphurhna


Thuhmahruai

Mizoramin kan hman pawlh leh kan hriat pawlh fo chu Evangelism leh Evangelical tih hi a ni. Tunhma deuh khan (tun thleng pawhin a ni ang) branch tam tak chuan an huam chhunga ruihhlo ngai leh member hlate huikhâwm turin Evangelical Cell kan din a, kan nei deuh vek a ni. Evangelical tih hi a awmzia chu Chanchin Tha/Kristian inzirtirna mila nung tihna a ni. US-ah khuan 'Evangelical Christian' an tih chu keinin 'Kristian piangthar' kan tihna tluk a ni. Evangelism tih awmzia thung chu Krista Chanchin Tha puang darh emaw, Krista thuhretu nihna mite hmuha lan chhuahtir tihna te pawh a ni. Evangelical Cell kan tih chuan 'Kristian Piangthar awm khawmna' tiin a sawi theih ang a, anmahni intihchak tawn nana inpawlkhawmna a kawk thei ang. Evangelism Cell kan tih erawh chuan Chanchin Tha puangdarh tura inpawlkhawm, inhuikhawm sawina a ni thung. KTP ten kan hawi lam leh kan hmalak dan ngaihtuah chuan 'Evangelical Cell' ni loin, 'Evangelism Cell' tih hi a dik zawk awm e.

Evangelism - Thupek ropui

Isua Krista vana lak chhoha a awm dawn khan a zirtirte hnenah chuan, "Chutichuan, kal ula, hnam tina mi zirtirah te siam ula, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim hmingah chuan baptis ula, thu ka pek zawng zawng che u pawm turin zirtir rawh u," (Mat. 28:19-20a) a ti. Hetilai thu hi ngun taka kan chhiar chuan Isua hian min ngên lo a, 'In hman hunah' a ti hek lo; hetilai thu hi 'thupek' a ni. Thupek a nih chuan Isua ringtutena kan tih ngei ngei tur, kan mawhphurhna, kan kova tla a ni. Kan duh leh duh loh lam a ni lo a, kan peih leh peih loh lam a ni lo a, kan phur lai leh phur loh lai a ni hek lo, Kristian kan nih chhunga kan tih ngei ngei tur a ni.

Chanchin Tha hril ngai pawimawh kohhran apiang an nung a, an chak a, a ngai pawimawh lo kohhran chu an tlahniam tawlh tawlh thin. Kum zabi 16-na thlenga khawvel roreltu an tih hial chu Spain ram a ni a, khawvela missionary tir chhuak hnem ber an ni a; an thawh rah atangin South America ram zawng zawng Kristian ram a nih phah a. Kum zabi 17-na atanga Indopui II-na hma lam thlenga khawvela ram chak leh thiltithei ber chu Great Britain a ni an ti thin a, khawvela missionary tir chhuak hnem ber ram a ni bawk. Indopui II hnu lama khawvela thiltithei ber chu United States of America a ni a, tunlai thlenga missionary tir chhuak hnem ber ram a ni bawk. Isuan thu min pek awi a, tihhlawhtling nasa apiang an chak a, thil an ti thei a, Pathianin mal a sawm a. A ngaihthah apiang an tlahniam a, an chak lo mai a ni.

Evangelism chuan engte nge a huam?

Mi tam tak rilrua 'Evangelism' tih ruala rawn lang chu sakhaw dang betute zinga missionary tirh a lo lang nghal a. Hei hi Evangelism huang chhunga mi, Chanchin Tha hrilna pawimawh tak a nih rualin hei bak hi tunlai khawvelah chuan thil tam tak a awm ta. Missionary tirh chhuah hmanga rawngbawlna bakah hian Christian Evangelism tih hian zirna hmanga rawngbawl te, eizawnna hmang leh thil chi hrang hrang a huam a ni.

Ringlo, Kristian la ni ngai lote Kristiana siam chauh mai bakah tunlai khawvelah chuan Kristian ni tawh, inthlahdah leh ta chawhharh leh tihchak thlengin a huam thei tawh a. A hming maia Kristian kan tam tial tialnaah hian Isua thupek hlen chhuahna tur kan ngah tial tial a ni.

Mizoram chhungah

KTP ten Evangelism Cell kan dinin a tum leh a kawh berte chu kan chhehvela Kristian ve tho, biak in thleng pha tawh lo te, ruihhlo leh khawvel nawmna thlakhlelh avangin Pathian lam hawi ta lo te, sual phuarna avanga anmahnia chhuak thei lo kaih chhuah te a ni.

Kristian zirtirna leh nun dan hmanga inkaihhruai vek tumte awmnaah hian nawhchizuar, ruihhlo ngai, khawvel nawmna thlahlel, nun hahdam tum luat avanga biak in pan peih lo kan thahnem tial tial. Hengte hi Krista ke bula hruai a, Krista duhzawng nunin an chhungril a luah a, Thlarau Thianghlim awmpuina an neih theih nan beih leh thawhchhuah hi kan tum pakhat a ni.

Kan thlawhhma hi 'Missionary' kan tihte thlawhhma nen a har dan a inang lo hle a ni tih kan hriat a pawimawh. Mizoram chhungah chuan chul kan rît a ni ber a; chul rihah chuan hlo a har a, a thar pawh a hlawk lo thin. Chuvang chuan inpêkna a ngai em em a, teirei peih, dawh theih, thahnemngaih te hi a inkawp tlat loh chuan hlawhtlin a har.

Kan harsatnate

1. Ruihhlo leh ruihhlo ngai

Kan ramin kan buaipui em em chu ruihhlo ngaihna hi a ni. Mizoram hi ruihhlo tawlh rukna kawng pawimawh em em a ni a, Golden Triangle atanga ruihhlo rawn kal chu Manipur leh Nagaland, hel tamna ramah ai chuan dan leh thupek kenkawh chak tâwk lohna, zalên si, Mizoram kaltlangpui a awlsam zawk hle. Hei vang hian a siper kan dawng hnem tial tial ang. Zu zawrh khap leh khap lohin hei hi chu a nghawng lem loh avangin zu hi thlah zalên pawh nise kan harsatna hi a kiam phah chuang lo ang. India ram hi ei leh barah kan ngelnghet chho tial tial a, chu chuan Mizoram pawh a tha lamin min nghawng a, sum leh pai thawh chhuah a awlsam a, chu chuan nun nawmna min zawntir nasa a, hei vang hian ruihhlo ngai kan pung tial tial ang.

2. Nawhchizawrh

India ram hmasawnna avangin tunhmaa kan hmuh phâk loh thil tha tam tak Mizoram a rawn thleng tam tial tial a. Khawvel thila intlansiakna a nasa tial tial a, rualawhna a nasa tial tial. Hei hian sum hmuh nana mahni taksa zawrh/nawhchizawrh hreh lohna a siam tial tial ang. Make-up a tha tial tial a, incheina a nalh tial tial, chumi leina tur sum tuak dan erawh kan duhtui lo tial tial. Rualawhna hian kawng dik loah min hruai nasa tial tial a ni.

3. Nawmsak thlakhlelhna

Tunhmaa kan hriat loh thil nuam a lo chhuak tam tial tial a. Thianhoa nula rîm dual dual ai chuan mahni in luma games khelh a nuam ta zawk mah a, tuikang nghah paha nula rim ai chuan ride dun a hahdam zawk. Biak ina attention taka thut ai chuan ina hahdam taka thuta phone khalh melh melh kan thlahlel mah ta zawk. KTP hnatlanga kal ai chuan thianhoa picnic kan phur ta hle zawk mai. Hei hian ruihtheihthil pawh ti lem lo, zuk leh hmuam pawh ti lo, fel ve tawp, kohhran bêl ngai lo a siam hnem tial tial.

4. Kawppui neih har leh fa neih tlêm

Evangelism huang chhungah nupui pasal neih chungchang hi leng lo angin a ngaih theih laiin, Mizoram dinhmun thlir chuan a leng ve tlat tho mai! Kohhran ngaihsak lo, zu hmun vela tâl mai mai thinten fa an nei zung zung a; heng an fate hi kohhran ngaihsak lo mite enkawlna hnuai a nih avangin sakhuanain an nunah thu a sawi lo tial tial. Kohhran bêla ngaihsak mite zingah erawh nula tlangval lengrei kan pung tial tial thung. Heng mi, kohhran ngaihsak mite hi han ngaih maiah chuan fa enkawl tha thei tur zawka ngaihte an ni. Piangthar aiin piangthar lo an inthlahpung chak zawk a, hei hian Mission Field a tizau tial tial a ni. Pawikhawih hreh lo an pun tial tial a, Krista zirtirna ngaithla tam loten fa an ngah zawk zel avangin thil tha lam hi chu a bet hret hret zel ang.

Hmalak dan tur

1. Midang veina rilru kan neih a tul ta hle mai. Intha en mai mai anga kan kal zel chuan kan dinhmun hi a duhawm loh thei. Midangte vei tur leh midangte Krista ke bula hruai a tulzia hi KTP member-teah hian kan inhrilh tam a pawimawh hle.

2. Krista thu zawm kan tum tak tak a ngai. Isuan thu min pêk hi kan ngaihtuah chhuak fo thin em? Isua ni se engtin nge a tih ang tih kan ngaihtuah fo a tul a, chumi tur chuan kan inzawh tawn fo pawh a tul awm e.

3. KTP thiltum pali zinga pakhat chu 'Krista Chanchin Tha puandarh' tih a ni. KTP te hian kan thil tum tihhlawhtlinna tur ai hian kan thiltum leh innghahnaa lang lem lo thil kan buaipui nasa tial tial. Kan agenda te hi KTP thiltum phawk lam chi a tam a ngai a, chumi tur chuan keimahni pawh kan inenlêt fo a tul. Kan programme buatsaih thinte hi keimahni hlim leh lâwmna tur nge kan thil tum tihlawhtling tur zawk? tihte hi i ngaihtuah fo ang.

4. Inpêkna tel lo chuan hma a lak tak tak theih loh. Ruihhlo ngai leh mi awm-eu-te kawng dika hruai a, Krista ke bula hruai tur chuan kan inpêk a ngai a, kalsan kan neih a ngai. Kan thiante bula tâp chawt reng kan tum a nih chuan kan hlawhtling thei lo ang.

5. Huho nun kalsan ngam a ngai bawk. Branch anga hma kan lak chauh loa hetiang mite zinga hmalak tum lem lo, kal pêl mai mai thei kan nih chuan kan inenlêt a ngai. Branch-in hmalak dan tur ruahmanna nei lo pawh ni se, mimal tin hian keimahni tih tur ang theuha kan ngaih loh chuan kan hlawhtling tak tak thei lo ang.

6. Tawngtai leh Pathian pawlna tel lo chuan kan tum kan hlen thei lo ang tih hriat tur. Ringtu chu a tawngtai thin tur a ni a, mut dawn leh chaw ei dawn chauh ni lo, hun dang remchang apiangah kan tawngtai tur a ni. Biak in chhuata thingthi deuh khera tawngtai kan tum a nih chuan kan tawngtai thei lo fo ang. Inthiar lai te, lirthei khalh lai te, kawnga kal laite pawh hian a tawngtai theih a ni. In lamah Pathian thu kan chhiar fo tur a ni.

7. Ruihhlo ngai leh nun pawlawhte hmachhawn tak tak tur chuan Thlarau Thianghlim hmachhuan ngam tak tak nih a tul mai bakah, hetiang lama thiam bik hi kan mamawh tial tial. A huhoa bawh huk a, fel duak chi a nih loh avangin Branch leh Bial hminga mithiam zawk rawih hi a hun ta viau mai

8. Mahni eizawnna bansan thak khawpa inpek hi a harsa tial tial a, chuvang chuan midang, mithiam zawk, tawnhriat nei leh, heti lama tui mite rawih/hman hi chîng ta ila. Anni tana eizawnna leh rawngbawlna kalkawp nghala beih hi a awlsamin, inpek a harsa lo zawk. Heti lam zawng hian kan rilru kan sên tam a tha.

Bawih thahnem lo

Lk. 17:10-ah chuan "Chutiang bawkin nangni pawhin, in hnena thupek zawng zawng anga in tih hnuin, 'Bawih thahnem lo kan ni e; kan tih tur rêng a ni kan tih ni,' ti rawh u,' a ti a" tih kan hmu. Ruihhlo ngaite kawng dika hruai tura zankhaw tairek thlenga kan men a, mahni in lum chhuahsan a, kâwm kil leh daikil kara kan fehchhuah hian midang aia ti tha, inpe bik kan ni lo, kan tih tur rêng ti kan ni tih kan hriat a pawimawh. Hetiang ti ve lo, ti peih ve lo kan nih erawh chuan 'Krista bawih' tia insawi ve tur kan ni lo ang.

Kan inkhawm a, thian leh chhungte kalsana kan chhuah reng a, zan rei tak tak thlenga member hla, ruihhlo ngai leh awm tha duh lote Krista Chanchin Tha kan hrilh vek hnuah pawh, thil tha chuangtlai ti kan ni lo, kan tih tur ve rêng ti kan ni tih kan inhriat a pawimawh. Isua chuan, hetiang thil kan tih zawh vek hnuah pawh 'Bawih thahnem lo kan ni e; kan tih tur rêng a ni kan tih ni' ti turin min ti a ni. Hengte kan tih miah loh emaw, kan tih that peih loh emaw phei chuan 'Bawih sual leh zawmthaw pa' tia koh tur kan ni ang.

Miin biak in an pan a, Krista an pan theih nana theihtawp kan chhuah a, mi rêl leh sawichhiat kan hlawh phah pawh hian, thil tha tih belh kan ni hran lo, tih tur awm sa kan ti a ni. Miin awmpui a nei a, a awmpuiin hmun a phiah duh loh a, ei rawngbawl a ngaihsak miah loh chuan awmpui tha lo, chhiahhlawh rintlak loh a ni tihna a ni. Ei rawng bawl vekin, tih tur awm zawng zawng ti zo vek mah se, thil ropui tak ti a ni chuang lo, a awmpuituin a awmpui chhan a tihlawhtling ve mai a ni a, han fak hluai tur pawh a ni chuang lo. Chutiang chian chuan keini pawh hian rawngbawlna chanvo tihlawhtling tura theihtawp kan chhuah a, hah kan intih a, thawkhnem nia kan inngaih lai pawh hian, kan tih tur kan ve chauh zawk a ni. Chuvang chuan, 'Bawih thahnem lo kan ni e, kan tih tur rêng a ni kan tih ni' tih hi kan rilruin i vawng tlat ang u.

Wednesday 5 August 2020

Rawngbawl vs. hnathawh?

Hnaruak zawnna pakhatah hian hna thawk tur an duh thu leh diltu chu kohhrana inhmang vak lo ni thei se an duh thu an chhuah a. Hemi chungchanga hian khel a hlawh hle thin a, Kohhran thalaite hian hna tak tak thawk tur chuan an buaithlak tih te, zirna leh thalai activities-ah inhman chungchangte sawi a ni fo thin.

Ruaitu tu pawhin a hna thawk tur chuan taima leh rintlak an duh vek a. Chawlh la fo thin leh eng eng emaw chhuan lam siama kal tlai leh haw tlai fo thinte an duh lo. Hemi kawngah hian 'Work is worship' tih hi sawi a ni fo a, taima taka kan thawh chuan, dik taka kan thawh chuan Pathian biakna pawimawh tak a ni tih kan sawi thin.

Taimak hi a pawimawh hle a, Bible pawhin a chawisang hle. Gideon-a pawh Israelte hruaitu ni tura koh a nih laiin hna a thawk a, Mosia pawh a beram ven laia koh a ni a, Petera te pawh lên an den laia koh an ni. Thufingte buah phei chuan taimak pawimawhzia a sawi châmchi a, thatchhiatna chu a sawi chhe hle.

Work is Worship
Hnathawh pawimawhzia sawi nana Sap tawng thuchheh kan thehlar tak chu hnathawh hi Pathian biakna, 'Work is worship' tih hi a ni. He thu hian sawi a nei thui hle a, a pawimawh hle a, hnathawh hi mihringte tana thil pawimawh, hmasawnna innghahna pawimawh tak a ni. Amaherawhchu heti zawng hian ngaihtuah ila - Pathian biak hi hnathawkah kan ngai em?

Hnathawh hi Pathian biakna a ni tih pawm tlat si, Pathian biak hi hna tha tak thawka ngai leh si lo a awm theih. Hna aia Pathian kan dah pawimawh zawk si loh chuan eng ang pawhin thawkrim mah ila, Kristiante thlirna atang chuan thil dik ziktluak a ni thei lo ang. Pathian biak pawh hi hna pawimawh tak thawka kan ngaih theih hunah hnathawh leh thawhrimna awmzia kan hre tak tak chauhin a rinawm.

Rawngbawltu chuan a hna aiin Pathian a dah pawimawh zawk tur a ni a, a laiah Isua a dah tur a ni. Isua aia hnathawh a dah pawimawh zawk chuan Kristian tak taka chhiar a harsa deuh mai thei. Amaherawhchu, Kristian dik tak chu a thatchhe thiang lo a, a taima ngei ngei thin.

Pathianin tute nge a koh?
Pathian hian a rawngbawl turin thatchhia a ko ngai lo tih kan hria a, mi taima a ko thin; Gideon te, Mosia te, Petera te atang chauh pawh hian a lang chiang hle a ni. Amaherawhchu kan hriat tel tur chu Pathianin mi taima leh inpe a ko thin tih hi a ni.

Mosia hian koh a nih hian a hnathawh lai a kalsan a, Gideona pawhin a kalsan a, Petera pawhin a lên a kalsan tih kan hmu. Pathian hian mi taima satliah a ko ngai lo a, mi taima, mahse Pathian avanga a hnathawh mawlh mawlh lai pawh kalsan ngamte hi a ko thin. Pathian tana mi inpe phal turte hi koh leh sâwm an ni a, taima em em, Pathian avanga a hna kalsan ngam lote leh phal lote a ko ngai lo.

Ruai ropui tehkhin thu (Lk 14:15-24)
Isuan tehkhin thu a sawi, Ruai Ropui Tehkhin thuah hian mi pakhatin ruai ropui tak a siam a, chuta ei tur chuan mi a sawm a. A mi sawmte hi mi taima tak tak an nih hmel a, mahse an buai êm avangin a sawmna hi an hnawl vek a ni.

Pakhat chuan lo a lei a, chumi ena a kal avangin ruai a kil ve hman lo a. Pakhat chuan sebawng tuak nga a lei a, pakhat chuan nupui a nei a, an kal thei lo. Pahnih hian an eizawnnaa an buaizia chu chhuanlamah an hmang a, hna an thawh nasatzia a lang a. A zâna zânin lo en turin pakhat a kal a, chutiang bawkin pakhat pawhin sebâwng en turin a chhuak a ni. Pakhat leh chu chhungkaw ngaihsak mi, chhungkaw uap lum ngai pawimawh mi a ni a, nupui a nei a, a kal hman lo a ni.

An taimak êm avang te, chhungkua an ngaih pawimawh êm avangtein Pathian sâwmna an tihhlawhtling thei thlawt lo a, ruai kil turin midang sawm an ni ta zawk.

Kan taimâk êm avang te, hna kan ngaih pawimawh êm avangte hian ngaih pawimawh hmasak ber tur Isua sawmna hi kan hnawl ang tih a hlauhawm hle. Rawngbawl tura chhandam kan ni a, hei hi kan dah pawimawh ber a ngai a ni. Hnathawh hi pawimawh em emin, mihring kan nih chhunga thil tul a ni a, chutihlai chuan hna kan thawh nasat avanga Pathian rawng kan bawl hman loh palh chuan kan tih tur kan ti lo tihna tho a ni ang.

Fimkhur ngaihna Rawngbawlnaah
Pathian thu atanga thlir chuan hnathawh emaw eizawnna, mahni pumpuarna ai chuan Pathian hi a hmasa zawk tur a ni a, a pawimawh berah a awm tur a ni a, ngaih pawimawh ber tur a ni. Pathian rawngbawl hi mihringte mihring kan nih chhan pawimawh em em a ni. Hetih mek lai hian, rawngbawlnaah hian fimkhur a ngai hle.

Pathian rawngbawl nia kan inhriat reng lai hian keimahni rawng kan inbawl chawp a ni thei. Mi hriat hlawh nih tum vang te, pawimawhna eng emaw tal neih kan duh vangte leh Pathian lam hawi chiah lo emaw thleng pha chiah si lo a nih chuan Pathian hian a ngai haw hle a ni. Zan tin chhuakin, keimahni eizawnna kalsan thak thak pawh ni ila, Isua Krista hmu pha lo, Kalvari tlang thleng pha si lo rawngbawlna a nih chuan a pawi viau ang. Chuvang chuan, 'Rawngbawl' kan intih hian tu rawng nge kan bawl le?

Pathian rawngbawlna dik takah chuan ramin hma a sawn a, mipuiin kawng dik an zawh a, chhungkua a hlim a, kohhran hlim a, khawtlang leh ram a nuam thin. Chutiang rawngbawlna chu kan thleng pha em tih ngaihtuah fo a ngai. Thufingte 14:12 & 16:25-ah chuan, 'Mi ngaiha kawng dik ni awm taka lang, a tawp chu thihna kawng ni si a awm' a ti. Chuvang chuan 'Tu rawng nge i bawl?' tih zawhna inzawt reng chungin Lalpa rawng hi thahnem ngai takin i bawl zel ang.