Tuesday 8 September 2020

US-a inthenna


Pew Research Centre-in US-a naupangte a zirchiannaah nu leh pa kara awm lo naupang an pung nasa hle.

Kum 1968 atanga zirchianna an buatsaih tanah hian a, kum 1968 kha chuan US-a naupang za zela 13 te chu nu leh pa kara awm ni lo, nupa inthen fa emaw, sâwn emaw an ni a, kum 2017 kha chuan hetiang naupang hi za zela 32 zet an tling tawh. Kum 1968 kha chuan nu leh pa kara awm naupang hi za zela 85 an ni thin a, tunah chuan za zela 65 an ni a, za zela 3 te chu an nu emaw pa emaw bulah pawh awm lo, pi leh pu emaw, hnuchham inah emaw, chhungte dang enkawlna hnuaia awm an ni.

Nu leh pa kara awm lo naupang, kum 18 hnuai lam zawng zawng hi kum 2017 khan US-ah hian maktaduai 24 zet an awm a. Heng zinga maktaduai 15 hi nuten an hmeithai pui an ni a,maktaduai 5 chu an nute in lamah emaw, an pate in lamah emaw an khawsa kawp kual a, maktaduai 3 te chu an patena an enkawl an ni.

Nu leh pa kara khawsa lo naupang an pun takna chhan hi Pew Research chuan inthenna a tam tak vang te, inneih hmaa nau piang, sawn an tam tak vangte a nih thu a tarlang. Nu leh pa innei ngei, an inneihnaa piang naupang panga zela pakhat nu leh pate hi a hnua inthen leh an ni.

Midum zingah nu leh pa kara awm lo naupang an tam ber. Midum naupang za zela 58 hi nu leh pa kara awm lo an ni a, Hispanic naupang zawng zawng zinga zaa 36 chu nu leh pa kara awm lo an ni. Mingo naupang zingah zaa 24 chu nu leh pa karah an awm lo a, Asian zingah zaa 13 chauh an ni thung.

Retheihna

CNN/Kaiser Family Foundation-in a zirchiannaah chuan America-a hnam lian pathum - Mingo, Midum leh Hispanic zingah Midum an rethei ber tih a lang. Chhungkaw khatin kum khat chhunga an sum lakluh chawhrualah midum chhungkua an hniam ber a, kum khatah chawhrualin USD 35,400 lalut ang an ni. Hispanic chhungkaw sum lakluh hi USD 42,500 a ni a, Mingo erawh USD 60,250 lai a tling thung. Pew Research tarlanah chuan Asian chhungkaw pakhat kum khat sum lakluh chawhrual chu USD 73,060 a ni a, Mingo aiin an khawsa thei tlangpui zawk.

Chhungkaw hausak lam tehnaah pawh Midum an hniam ber a, midum chhungkaw hausak lam hi chawhrualin USD 11,030 chauh a ni a, Hispanic chhungkua chu USD 13,730 a ni a, Mingo chhungkua erawh chu chawhrualin chhungkaw pakhat hausakna hi USD 134,230 hu zet a tling. Mingo zinga za zela 71.9 hi mahni in ngeia cheng an ni a, Hispanic zingah zaa 46.1 hi mahni ina cheng niin, Midum zingah zaa 42.4 an ni a, an hniam ber. Pew Research-in a tarlanah, Asia mi za zela 57 chuan anmahniin in an nei.

Midum zinga zaa 9.2 hi hna nei lo an ni a, Hispanic zingah zaa 6.3 an ni a, Mingo zingah chuan zaa 4.4 chauh hna nei lo an ni thung. Midum za zela 26.2 hi US-a rethei tia an sawi chin zingah an tel thei a, Hispanic-in an dawt a, zaa 23.6 an ni a, Mingo zingah chuan zaa 10.1 chauh an ni.

Inthenna leh retheihna

Heng atanga lang chu retheihna leh inthenna hi a inkungkaih nasa hle tih a lang. Retheihna lam thil hrang hrangah Midumho an hniam ngar ngar a, nu leh pa kara awm lo naupang pawh an tam ber. Hispanic-in an dawt a, Mingo chu an khan lo deuh hle. Retheihna tehna lamah hian Asian lam mi an lan loh avangin retheih leh hausakna avanga inthenna tlema tam nge, hnam leh chhungkaw pawm dan avang zawkin Asian zingah hian nupa kar ni loa awm fa an tlemna chhan tih sawi mai a harsa.

Nupa kar ni loa nau piang an tam hian hmakhua tha lo zawk a thlen thei. Mizote zingah pawh hei hian kan hriat a tul hle. Inneihna hi thil pawimawh a ni a, mihring, a nihna ang taka a than chhoh theihna tura pawimawh chu nupa kar, chhungkaw kim hi a ni. Inthennain hei hi a tihchhiat chuan naupang tan kawng dik lo zawh a hlauhawm zual hle.

Pawikhawihna

US-ah hian kum 2010 chhiarpuiah khan mihring maktaduai 321 an awm a. Mingo hi za zela 61 an ni a, Midum hi za zela 12.3 niin, Hispanic hi za zela za zela 17.6, Asian za zelah 5.3 niin, a bak zawng chu thlahpawlh leh Native American te an ni. Pawikhawihna lamah chuan, tharum thawha pawikhawihna thleng za zela 58 hi Mingo inhnamhnawihna a ni a, za zela 39 chu Midum an ni. Mihring tam dana chhutin, Midum zingah pawikhawihnaa inhnamhnawih an tam ber a, Hispanic-in an dawt a, Mingo chu pathumna an ni.

Heta tanga a landanah chuan mihring tam dan ngaihtuahin, Midum zingah inthen an tam ber a, pawikhawihnaa inhnamhnawih an tam ber a, rethei an tam ber bawk. Inthenna leh thil dang zawng zawng hi nghet takin a inkungkaih vek e tihna chu ni chiah lo mah se, eng emaw chen chu inzawmna a nei a ni. Chuvang chuan inthen loh hram hi a tha ber mai.

(Hispanic hi Puerto Rico, Mexico, Cuba etc atanga pem lut te sawina, Spanish tawng hmang Latin America ramte atanga pem lut sawina a ni ber)