Tuesday 20 August 2013

Moral Stone Age

Bul tanna

Civilized khawvelah chatuan daih finna neia kan inngaih a, hmasawnna a thlawha a thlawh tawh lai hian, kan hriat ngai loh leh hmuh ngai loh thil tha tam tak kan hmu a, kan nei a. Changkânna thil tam tak a rawn chhuak a, mihring pawh changkang kan inti a, hma sawn kan inti a. Hmanlai thil leh nundân angte thing kan tih lai mêk hian morally-in kan hnufual tawlh tawlh nia hriatna a pung a. Nundân tha leh tihdân mawi kan tlachham tial tial niin mithiamte chuan an ngai.

Stone Age chu...

History subject-ah chuan Stone Age chungchang hi lesson thar a ni hauh lo va, hre lo fa kan tam kher lo vang. Tunlaina boruak leh hmasawnna nasa takina min tuam lai hian tuma'n Stone Age hunlai hi kan ngai hauh lo vang a, an nundân tur awm ang, hruanghrau leh tihbaiawm tak kha tuma'n thlakhlelh rualah kan ngaih a rinawm lem loh. Thil hlui, mâwl lai zia niah kan ngai a, tunlai khawvel atang chuan mumang lam ram ang chauh a ni. Hmanraw tha neih loh avanga lungtum leh lunghriam nen chauha nun khawchhuah tumna khawvel kha nuamsa taka khawsak theihna chi zia chu a ni lo alawm!

Inlak no leh intihnalhna lam aia damkhawchhuak a, tu leh faten thlahte an neih zel theih nana nun khawchhuah tumna chuan Stone Age khawvel chu a luah a. Inlâk tunlai a, fashion thar ber ber nena inlak eng emaw tumna ten hmun a chang lo va, R&B leh hip-hop tih lam aiin engtin nge ei an hmuh ang a, engtin nge ruah leh thlipui lakah an him ang tih khan an rilru a luah lian zawk a ni. Nundân tha leh mawi aiin hmelma leh ramsa hlauhawm laka nungdama awm kha a pawimawh zawk a, politeness ai chuan rorum khan kawngro a su zawk.

Moral Stone Age thung

Ngaihtuah lêt ringawt pawhin a no leh pa lo tana ip zawr zawrna khawvel ni thin, thawnthu sawia kan sawi tak hi pawn lam hmuh theihah chuan kan kalsan viau lai hian chhungril leh nun dân tha atanga teh chuan kan hnaih tial tial thung a, stone age-ah khan kan lêt leh mêk a ni tiin mithiamte chuan an sawi tlat thung. Thalai naupang zawkte nundân leh khawhawi dân te, an chêtzia leh an nunphung atangte hian Moral Stone Age-ah kan chêng mêk niin mithiam tam tak chuan an ngai a ni.

Khawthlang ramte tihdân kan hmu hnem tial tial a, an tihdân kan lachhawng nasa tial tial a, hei hian khawthlang rama thalai nikhualo tak tak te nundân tha loten kan ram a rawn thlen nasa tial tial a, kan thalaite nundân a pawlawh tual tual a, vei an nei tlêm tial tial a, thuhnu an dâwn lo telh telh a. Vantlang leh khawtlangina tha leh tha lo a lo thliar sa leh nunphung dik leh dik lo a dahhran sa zawng zawng chu anmahni thua siam danglam an tum a. Khawtlang inkaihhruaina leh invawnna lam ngaihtuah lêk lo vin, mahni duh dân anga nun tum tlat an pung tual tual a. Aia upa zah leh tlawmngaihna te an beng arawngah an thun lo va, changpât cheh chhum ang maia tâlin, khauphâr thawvenin an thawveng ve satliah ngawt a ni.

Hnung zawnga hmasawn

Nundân tha kan tihte zawng zawng, tunhma, thing leh mau innawh lai leh Thlanrawkpa khuangchawi hunlai atanga thlahtutena nundân mawi leh tha nia an hriat, an lo duan chhohva an siamthat chhoh zelte chuan thalaite thinlungah hlutna a nei tlêm tial tial a. A tunlai poh leh heng nundân tha leh nun mawi kan tihte hi a thlauh thla nasa tial tial a, a intihchangkan poh leh society-ina dik leh tha a lo set zawng zawngte a hmunêp nasa telh telh a ni. Hei hi a ni ber lawm ni Moral Stone Age chu?

Mihring leh rana inthawi chu 'mâwl thlak' tiin kan lo hnawl tawh a. Khawthlang ramte phei chuan an ngaimawh em em thin a nih kha. Mah se, mâwl thlak kan tih hi a finthlak leh zawk ta emaw ni tehreng, changkang leh fing zawka kan ngaih vun ngoho zingah inthawina tithar a, ran leh mihring thisen hlan ching tawk an awm leh tawh a. Equinox leh Solstice lâwm a, inthawina nen tih bûng bûng chu âtlai thil nia kan hriat tawh hnuah hnam pui leh finga kan ngaih British mite zingah meuh pawh ti duh tâwk an awm leh ta zel mai. Solstice hunlaia Stonehenge bula pungkhawm thin ringawt pawh chhiar tham fe an tling chho ta tlat mai! Druids-ho tihdân entawna inthawi pâwl pawh eng emaw zat an awm leh tawh a. European-ho indona pathian thin Thor biakna pawh tithar pawl an awm zelte hmuh hian kan mawl thar leh dawn pawh ni fahmiang!

Aia upate zah em em thin hnam zingah khan mahni pate rual sawisa hlum duh kan awm tawh a, rual û zawkte kuttum vilik khuma cho mai duh tâwk vengtinah kan kat ta nuk mai! Hurherh chu thlahte thlenga inchhun theih a nih avanga khawtlanga hnawng thin kha tunah chuan kan zui tak huai huai a. Mawl lai hun kan tiha kan pipute duh loh kha tunah chuan engah mah kan ngai ta lo. Kan incheina leh kan bungrua chauh hian hma a sawn a, keini hi chu themthainu mawng tawlh ang chauh kan ni mai lo maw? Taima taka thawk a, theihtawp chhuah thin kha tunah chuan kan inhlawhna leh kan hrawk fahna turah ngei ngei pawh zelthel dan kan zawng ta tlat mai.

Engvang nge ni ang?

Kan mawl tual tual tihna chu a ni hauh lo va, hriatna kan tlachham ta tial tial tihna pawh a ni chuang lo vang; zirtirtu tha kan mamawhin kawng kawhhmuhtu tha kan mamawh tihna a ni thei ang em? Mizoteah chuan chaw ei lai hian pa berin fate awmdân tur a hrilh a, nundân tur leh khawtlanga an mawhphurhna leh an chanvote a hriattir a, an mawhphurhna an hlen theihna turin a fuih thin a ni. Hetianga infuihna hi kan tlachham sawt hle a, hei hian changkang tak chunga nundân thing leh awmdân mawi hriat lohna a hring a ni kan ti thei ang. Khawtlang huapa inzirtirna leh kohhran chhunga inzirtirna kan nei tlem ta hle bawk a, hengte hian a chhe zawngin min hruai a ni thei ang em?

Kristian thalaite hian tunlai kan khawvelah hian tihhmuh tur leh lanchhuahtir tur thil tam tak kan nei a ni tih kan hriat a tha. Nundân tha a tlahniam nasa em em a, awmdân mawi hriat lohna a hluar a, hei hian khawtlang leh kohhran thlengin a nghawng chho zel a. Heng zawng zawng hneh a, nundân mawi leh tha, Lal Isua duh ang zawng kan ram leh khawtlanga a awm theih nan hian a tihhmuhtu leh kawhhmuhtu kan nih a ngai a ni. Inkhawm leh fellowship mai bakah hian tih tur leh nun chhuahpui tur thil tam tak kan nei a. Khawvel mite nen kan danglam a ngai a, anni aia kan danglamna a tam loh chuan kan rawngbawlna pawh hian rah tha leh duhawm a chhuah mawh khawp ta ve ang.
(Kristian Thalai, August 2013)

1 comment:

  1. I had the most amazing experience at this place too! Your post brought back great memories. Read this article click here Ladakh 5 Nights and 6 Days Package

    ReplyDelete