Tunhnaia Mizoram sorkar hruaituten zu khapna dan thlahdul a nih tur thu an sawi atangin zu khap leh khap loh chungchang inhnialna a nasa leh hle mai. A duh lam an tang nâ a, a duh lo lam an tang nâ bawk. Zu khap duh leh duh lote thuziak uluk takin ka lo chhiar thin a, kan thlir dan leh kan tan dan hi a bias, a lai lo hle ve ve-in a lang.
Sorkarin chhiah tam tak a hmuh belh ang a, chhungkaw tam tak erawh chu zu avangin kan retheih phah sawt ang. Kan khawtlang nun a tawp phah sawt ang a, HIV/AIDS thleng hian tun ai hian a nasa zawk ngei ang. Zu khap burna dan kan nei chungin zu leh a kaihhnawih lama thi an tam a, inhliam an tam em em a, hei hi a pung chho ngei dawn. Sorkarin sum tam tak hmuh belh mah se, zu avanga chhiatna hrang hrangah tun ai hian sum a hmang nasa viau zawk ang a, a inrûl tâwk viau mai thei.
Zu chhia a tlêm ang, an ti a. A tlêm phah chuangin ka ring hauh lo. Zu khapna dan an hman ve lohna state tam takah zu chhe in avanga thi an awm thu kan hre fo. Thlahdul mah ila, zu chhia a awm tho ang. Mi retheite alawm, kan ti mai thei, Mizoramah pawh mi rethei kan awm ve tho.
Drugs a tlem phah emaw, ti an tlem phah an ring, rin thu mai mai a ni. Mizoram hi Golden Triangle kalkawng a ni a, ruihhlo tawlh rutute tana kawng duhawm, 'Lamlian Thianghlim' a ni. Manipur-a hel hrang hrangte thamna pêa kalkawnga hman ai chuan, Mizoram state ralmuanga helho tham tur awm lohna, dan leh thupek kenkawh that vak chuan lohna hmuna kalpui a awlsam zawk a, a siper kan dawng hnem tial tial ang. Zu angin a rim a nam lo va, a ruih a nuam zawk a, ti an tam tial tial tho ang.
Sual tih chhuanlama hman kan duh avangin zu hi sual thei ang berah kan chhuah a. Miin zu a in tawh chuan sualah a inngai tawh a, sual tawh na na na chuan a aia sual dang leh chuang a awm em ni tih ngaihdan a nei a, chu chuan thil tha lo zawkah a hruai a ni. Zu hi tâwng pâwng ngaihsual ngawt tur a ni lo, a intu a mawl põh leh a thawk mawl ve mai a ni. Tribal zu in, an sawi thin, tribal chu kan lo la mawl deuh nge nge fo!
Tualthah leh pawngsual hremna dan nen kan tehkhin fo, a inang lo tih hria ila. Tualthah leh pawngsualte hi Pathian ngaiha thihna khawp sual kan tih ang kha a ni a. Zu erawh chu thihna khawp suala ngaih a ni lo va, hnam tam tak chuan an ei leh in zinga thil pawimawh takah an ngai. Sual leh tha chungchang hi, Bible-a inziak bakah hi chuan tawnhriat leh khawtlang ngaihdan hi a pawimawh hle. Khawtlangin tha loah kan ngai laklawh a, chuvanga zu hi entleu deuh mai kan ni. Tualthah leh pawngsualte hi chu khawi ramah mah thil tha a ni ngai lo hrim hrim.
Zu hi sual lailet der niin alang lo a, chuvang chuan Setana do taka do vak chi pawh hi a ni chiah em? Kawm ngeih em em tur phei chu a ni hran lo. Tuna Mizotena zu kan do dan hi chu a ngaisang tâwk lekin kan do a, a hlu êm a ni. Zu khap burna dan kan neih pawh hi zep lohah chuan a hlawhtling lo a, enthat chu a ngai khawp mai.
Zu in mite, zu zuarte, ei rute kohhran hian hnawtchhuakin an chungah action na tak la se, kan duh thin. A dik hmel ve thei viau. Mahse kohhran hi thirtiang nena rorel tur a ni lo va, khawngaihna nena mite zilhhau thintu a ni. Action na taka la tura kohhran kan nawr hian, a kuang lo nawr turin kohhran kan turlui ang lek chauh a ni.
'Mi thiltithei' hi kan ramin a chhiatpui mek a, dan pawh a nih tur ang a nih theih loh phah thin. Check gate-ah te officer motor a nih avanga check ngam loha tlan tlang kan awm tlatte hi 'Equality Before Law' nen chuan a inkalh chiang alawm! Hei hi zu khapna dan a hlawhchhamna pakhat pawh a ni. Eng dân pawh nise, a hnuaiah hian mitin ang khatin awm thei ila chuan kan dan tam tak hi a hlawhchham lo tur. Equality Before Law hi suangtuahna a ni lo va, a taka thil thleng thei a ni a, kan duh loh avanga thleng lo mai a ni.
Eng dan pawh siam se, a kengkawhtu lam an pawimawh. Kenkawh that a nih leh si loh chuan a hlawhchham a, mipuiin an zâwm tha ngai lo ang. Zu chungchanga dan kan neih hi sorkar hian engtiang pawhin a tidanglam thei, mahse a dan siam a kengkawh tha tur a ni a, a kenkawh that leh theih si loh chuan a taka thawktu, tlawmngai pawl leh kohhran duh dan a zawm mai a ngai ang.
(Vanglaini on Feb 28th, 2014)
Zu khapna dan thlahdul á!?
Zu khapna dan thlahdul an sawia a duh lamten an sawi lan fo chu zu rui an khuahkhirh ang a, kumtling lo hnenah zu an hralh chhuak thei dawn lo tih hi a ni. Hetiang tur hian kan sorkar hi kan ring zo em ni? Zu khapna danah hian zu rui hrim hrim pawh man theih an nih laiin zu rui hi kawi tinah hmuh tur an awm a. Heng pawh kan khuahkhirh zo lo a nih chuan zu thlahdulin, wine shop hi awm ta se, zu rui kan khuahkhirh thei dawn chuang lo a, kumtling hnena zu hralh pawh khauh takin kan kengkawh thei chuang hauh lo ang. Utopia ang a ni e.Sorkarin chhiah tam tak a hmuh belh ang a, chhungkaw tam tak erawh chu zu avangin kan retheih phah sawt ang. Kan khawtlang nun a tawp phah sawt ang a, HIV/AIDS thleng hian tun ai hian a nasa zawk ngei ang. Zu khap burna dan kan nei chungin zu leh a kaihhnawih lama thi an tam a, inhliam an tam em em a, hei hi a pung chho ngei dawn. Sorkarin sum tam tak hmuh belh mah se, zu avanga chhiatna hrang hrangah tun ai hian sum a hmang nasa viau zawk ang a, a inrûl tâwk viau mai thei.
Zu chhia a tlêm ang, an ti a. A tlêm phah chuangin ka ring hauh lo. Zu khapna dan an hman ve lohna state tam takah zu chhe in avanga thi an awm thu kan hre fo. Thlahdul mah ila, zu chhia a awm tho ang. Mi retheite alawm, kan ti mai thei, Mizoramah pawh mi rethei kan awm ve tho.
Drugs a tlem phah emaw, ti an tlem phah an ring, rin thu mai mai a ni. Mizoram hi Golden Triangle kalkawng a ni a, ruihhlo tawlh rutute tana kawng duhawm, 'Lamlian Thianghlim' a ni. Manipur-a hel hrang hrangte thamna pêa kalkawnga hman ai chuan, Mizoram state ralmuanga helho tham tur awm lohna, dan leh thupek kenkawh that vak chuan lohna hmuna kalpui a awlsam zawk a, a siper kan dawng hnem tial tial ang. Zu angin a rim a nam lo va, a ruih a nuam zawk a, ti an tam tial tial tho ang.
Zu khap kan duh dan hi!
Nu leh pa leh mi tam takin zu khap kan duhna chhan chu kan khap zawh lo kan faten thil sual an tiha mawhpuh tur midang kan duh vang a ni lek zawk em! Kan fate thilsual tihah sorkar mawhphurhtir kan tumna a ang khawp mai. In chhung atangin thunun kan tum tur a ni a, kan thunun thei tawh lo va, a nghawhngawl leh luhlul tawk lekin kan enkawl a, chu chu a chhanah zu kan puh a, sorkar khap turin kan duh a, a khap hneh tawk loh avangin kan sêl leh si. Chhungkua atanga bul tan tur.Sual tih chhuanlama hman kan duh avangin zu hi sual thei ang berah kan chhuah a. Miin zu a in tawh chuan sualah a inngai tawh a, sual tawh na na na chuan a aia sual dang leh chuang a awm em ni tih ngaihdan a nei a, chu chuan thil tha lo zawkah a hruai a ni. Zu hi tâwng pâwng ngaihsual ngawt tur a ni lo, a intu a mawl põh leh a thawk mawl ve mai a ni. Tribal zu in, an sawi thin, tribal chu kan lo la mawl deuh nge nge fo!
Tualthah leh pawngsual hremna dan nen kan tehkhin fo, a inang lo tih hria ila. Tualthah leh pawngsualte hi Pathian ngaiha thihna khawp sual kan tih ang kha a ni a. Zu erawh chu thihna khawp suala ngaih a ni lo va, hnam tam tak chuan an ei leh in zinga thil pawimawh takah an ngai. Sual leh tha chungchang hi, Bible-a inziak bakah hi chuan tawnhriat leh khawtlang ngaihdan hi a pawimawh hle. Khawtlangin tha loah kan ngai laklawh a, chuvanga zu hi entleu deuh mai kan ni. Tualthah leh pawngsualte hi chu khawi ramah mah thil tha a ni ngai lo hrim hrim.
Zu hi sual lailet der niin alang lo a, chuvang chuan Setana do taka do vak chi pawh hi a ni chiah em? Kawm ngeih em em tur phei chu a ni hran lo. Tuna Mizotena zu kan do dan hi chu a ngaisang tâwk lekin kan do a, a hlu êm a ni. Zu khap burna dan kan neih pawh hi zep lohah chuan a hlawhtling lo a, enthat chu a ngai khawp mai.
Kohhran inrawlhna hi
Zu khap chungchanga kohhran inrawlhna hi mi tam tak chuan kan sawisel a, a kuang lo a nawr ni hialin kan ngai thin. Synod-in MLA-te lenga a sawm a, zu khap an duh thu an hriattir pawh hi kan sawisel nuai nuai ang. Mahse hei hi kohhran tih tur a ni. Thil tha em em ni lem lo, zalên zawka awm tur chu ringtu tumah kan duh hauh lo ang. Khawtlang, ram leh mipuite thlarau thatna tur ngaihtuahtu kohhranin a sawisel lohin tuin nge sawisel chuang ang? Kohhran hian a tih tur tak a ti a ni. MLA te hnenah pawh hian Mizoram tana tha tura a ngaih a hriattir a ni mai a, a duh leh a ngaihdan chu a thlen thiang alawm! Heng thil lo sawisel ve vak vak a, kohhran duh loh zawnga mahni ngaihdan social networking site-a lo sawi ve vak vak hi 'Pûm titi' ang vel chauh a ni.Zu in mite, zu zuarte, ei rute kohhran hian hnawtchhuakin an chungah action na tak la se, kan duh thin. A dik hmel ve thei viau. Mahse kohhran hi thirtiang nena rorel tur a ni lo va, khawngaihna nena mite zilhhau thintu a ni. Action na taka la tura kohhran kan nawr hian, a kuang lo nawr turin kohhran kan turlui ang lek chauh a ni.
Sorkar tih tur
Zu khapna dan kenkawh zel emaw, thlahdul zel emaw pawh nise, sorkar hian a mamawh chu excise force a ni a, hei hi tunah hian an indaih lo hle. Engtin paw'n zu khapna dan hi a khawih danglam pawh nise, excise force chak zawk, indaih zawk kan neih a ngai. Tlawmngai pawlte hian pui lo se chuan kan sorkar hi a mualpho viau tawh ang. Excise force hi thuam chak se, tlawmngai pawl hrang hrang kan nei bawk a, a ngaia kenkawh emaw, siam danglam pawh nise, dan tha zawkin kan kengkawh thei dawn a ni.'Mi thiltithei' hi kan ramin a chhiatpui mek a, dan pawh a nih tur ang a nih theih loh phah thin. Check gate-ah te officer motor a nih avanga check ngam loha tlan tlang kan awm tlatte hi 'Equality Before Law' nen chuan a inkalh chiang alawm! Hei hi zu khapna dan a hlawhchhamna pakhat pawh a ni. Eng dân pawh nise, a hnuaiah hian mitin ang khatin awm thei ila chuan kan dan tam tak hi a hlawhchham lo tur. Equality Before Law hi suangtuahna a ni lo va, a taka thil thleng thei a ni a, kan duh loh avanga thleng lo mai a ni.
Eng dan pawh siam se, a kengkawhtu lam an pawimawh. Kenkawh that a nih leh si loh chuan a hlawhchham a, mipuiin an zâwm tha ngai lo ang. Zu chungchanga dan kan neih hi sorkar hian engtiang pawhin a tidanglam thei, mahse a dan siam a kengkawh tha tur a ni a, a kenkawh that leh theih si loh chuan a taka thawktu, tlawmngai pawl leh kohhran duh dan a zawm mai a ngai ang.
(Vanglaini on Feb 28th, 2014)
No comments:
Post a Comment