"Mi zui rawh; mitthiin anmahni mitthi chu vui rawh se," a ti a (Matthaia 8:18-22)
Kristian kan intih hian thil hming emaw, pawl hming pakhat ve mai a ni hauh lo va, a awmziaah chuan Krista zuitute tihna a ni. He thumal hi kan hmang nasain, Kristian ram, Kristian zaa za kan inti a, chutihrualin 'Kristianna' tihin kan thinlung a den dan erawh chu a danglam hle si. Kristian kan intih hian kan nitin nun, zirna leh hnathawh zawng zawng thlengin a nghawng tur a ni tih erawh kan ngaihtuah ngai hauh si lo.
Kathryn Dick-i chu Nigeria rama Ibadan khaw kianga tleirawlte camp thinna hmuna rawngbawltu pawimawh tak a ni a. An ngaihsan em avangin Nigeria khua leh tui nihna an pe ta hial a. Pa pakhat chuan, 'Pathian i hriat duh chuan Miss Dick-i hmu mai rawh," a ti hmiah mai a ni. Kristianna hi nun zawng zawng nena nunpui tur a ni a, Isua zuitu nih hi peih châng châng atan chauh a ni lo.
Kristian kan intih hian thil hming emaw, pawl hming pakhat ve mai a ni hauh lo va, a awmziaah chuan Krista zuitute tihna a ni. He thumal hi kan hmang nasain, Kristian ram, Kristian zaa za kan inti a, chutihrualin 'Kristianna' tihin kan thinlung a den dan erawh chu a danglam hle si. Kristian kan intih hian kan nitin nun, zirna leh hnathawh zawng zawng thlengin a nghawng tur a ni tih erawh kan ngaihtuah ngai hauh si lo.
Kathryn Dick-i chu Nigeria rama Ibadan khaw kianga tleirawlte camp thinna hmuna rawngbawltu pawimawh tak a ni a. An ngaihsan em avangin Nigeria khua leh tui nihna an pe ta hial a. Pa pakhat chuan, 'Pathian i hriat duh chuan Miss Dick-i hmu mai rawh," a ti hmiah mai a ni. Kristianna hi nun zawng zawng nena nunpui tur a ni a, Isua zuitu nih hi peih châng châng atan chauh a ni lo.
Isua rawngbawlna
Châng kan tarlan hi Isuan Galilee biala rawng a bawl lai chanchin a ni a, Matthaia 8:1 - 10:42 chhung hi Galilee rama a rawngbawlna hrang hrang tarlanna a ni. Mat. 8:1 atanga 9:38 chhungah hian Isua thusawi hrang hrang leh thilmak tih thenkhat lakkhawm a ni. 8:1-17 chhungah chuan tihdam rawngbawlna a neih pathum tarlan a ni a. Phâr tihdam a hmasa ber a, chumi hnuah sipai za hotu nau a tidam leh a, Petera pizawn a tihdam hnuah mi tam tak tihdamin a thilmak tih a khaikhawm a ni.
Hetiang, thilmak ti thei, damlo tidam thei zirtirtu chu Galilee bial hian an ngaisang em em a, a zirtir nih chu a thlakhlelhawm hle a, inchhuanna tham pawh a ni. Mipui vantlang pawhin a zirtirte chu an be thain an tlawn hle ang, tih a rinawm a. Tunlai ang chu ni se, nu tam takin an fanute pasal atan an îtzawng tak, pa tam takin chaw eia an koh, 'A zirtirte zinga mi kha kan laina hnai tak a ni' an tih duh tur ang chi a ni. Amah Isua ngei pawh an chhungte a nih theih dan an dap ngat ngat ang a, 'Keini pawh Nazareth khaw chhuak ve tho' tih atanga insawi luh tum eng emaw zat an awm ngei ang.
Hetiang, thilmak ti thei, damlo tidam thei zirtirtu chu Galilee bial hian an ngaisang em em a, a zirtir nih chu a thlakhlelhawm hle a, inchhuanna tham pawh a ni. Mipui vantlang pawhin a zirtirte chu an be thain an tlawn hle ang, tih a rinawm a. Tunlai ang chu ni se, nu tam takin an fanute pasal atan an îtzawng tak, pa tam takin chaw eia an koh, 'A zirtirte zinga mi kha kan laina hnai tak a ni' an tih duh tur ang chi a ni. Amah Isua ngei pawh an chhungte a nih theih dan an dap ngat ngat ang a, 'Keini pawh Nazareth khaw chhuak ve tho' tih atanga insawi luh tum eng emaw zat an awm ngei ang.
Isua zui tum Lehkhaziaktu
Chutianga miin an ngaihsan a, amah zui nih an châk lai tak chuan lehkhaziaktu pakhat a rawn kal a, Isua zuitu nih a duh thu a rawn sawi ta. Isua chuan, "Sihalten kua an nei a, Mihring Fapa erawh hi chuan a lu nghahna a nei lo," tiin a lo chhang a ni. He lehkhaziaktu hian Isuan a nih dan a hrilh hian zui a phûr leh vak lo a ni ngei ang, a chanchin hmun dangah kan hmu leh ta lo.
Lehkhaziaktu hi Matthaia chuan Isua zui tum hmasa ber angin a tarlang a. Lehkhaziaktu hi sunagog-a zirtirtu an ni a, training eng emaw tal nei an ni thin. 'Zirtirtu' (Rabbi) pawh hi lehkhaziaktute an kohna a ni a, zahna entirna a ni bawk. Miina an zah, sakhaw hruaitua an ngaih, mipuite zirtir thintu meuh pawh Isua zirtir nih a châk a, Isua bulah a rawn dil tawl mai a ni. Hei hian Galilee biala Isua rawngbawlna ropuizia leh, miin an ngaihsanzia a lantir. A hunlaia mithiam, training nei tha, mipui vantlang chung lama ngaih meuhin Isua zirtir nih a rawn dil hi a namai lo hle a ni.
Lu nghahna nei lo mi hi miin an ngaihsan loh leh, retheia an ngaih a ni thung a. Vakrawlai mai mai, in leh lo pawh nei mumal lo, belh tur pawh nei lo a nih thuin Isuan a lo chhâng a, lehkhaziaktu hian chutianga nun chu a zuam leh chiah lo a, a inhnukdawk ta a ni ngei ang, hmun dangah lehkhaziaktu, Isua zirtir nih tum chanchin hi hmuh tur a awm zui ta lo. Mi tam tak chuan Isua zirtir nih hi khawtlang leh tualchhunga ropuina, mi ngaihsan nihna tur emaw kan ti thin a. Kohhrana kan tel a, kohhran rawngbawl hna phur taka kan thawh chhan pawh hi chutiang vang chu a ni fo. Mahse Isua zuitu tak tak erawh chuan in leh lo sawi tur a nei hman lo va, dawmhlumtu tur tu nge ni ang, tih a ngaihtuah hman lo.
Lehkhaziaktu ang hian Isua ropuina lai chauh thlirpui a, a hnung zuitu nge kan nih a, sihalte takngial pawhin kua an neih lai a, in leh lo nei lo kawp, hmun nghet nei hman lo khawpa zuitu? Isua ropui lai chauh thlira zuitute hi a ni lawm ni, Pilata in tual a, "Khengbet rawh" tia autute kha. Isua kan zui dan hi i ngaihtuah chiang ang u.
Lehkhaziaktu hi Matthaia chuan Isua zui tum hmasa ber angin a tarlang a. Lehkhaziaktu hi sunagog-a zirtirtu an ni a, training eng emaw tal nei an ni thin. 'Zirtirtu' (Rabbi) pawh hi lehkhaziaktute an kohna a ni a, zahna entirna a ni bawk. Miina an zah, sakhaw hruaitua an ngaih, mipuite zirtir thintu meuh pawh Isua zirtir nih a châk a, Isua bulah a rawn dil tawl mai a ni. Hei hian Galilee biala Isua rawngbawlna ropuizia leh, miin an ngaihsanzia a lantir. A hunlaia mithiam, training nei tha, mipui vantlang chung lama ngaih meuhin Isua zirtir nih a rawn dil hi a namai lo hle a ni.
Lu nghahna nei lo mi hi miin an ngaihsan loh leh, retheia an ngaih a ni thung a. Vakrawlai mai mai, in leh lo pawh nei mumal lo, belh tur pawh nei lo a nih thuin Isuan a lo chhâng a, lehkhaziaktu hian chutianga nun chu a zuam leh chiah lo a, a inhnukdawk ta a ni ngei ang, hmun dangah lehkhaziaktu, Isua zirtir nih tum chanchin hi hmuh tur a awm zui ta lo. Mi tam tak chuan Isua zirtir nih hi khawtlang leh tualchhunga ropuina, mi ngaihsan nihna tur emaw kan ti thin a. Kohhrana kan tel a, kohhran rawngbawl hna phur taka kan thawh chhan pawh hi chutiang vang chu a ni fo. Mahse Isua zuitu tak tak erawh chuan in leh lo sawi tur a nei hman lo va, dawmhlumtu tur tu nge ni ang, tih a ngaihtuah hman lo.
Lehkhaziaktu ang hian Isua ropuina lai chauh thlirpui a, a hnung zuitu nge kan nih a, sihalte takngial pawhin kua an neih lai a, in leh lo nei lo kawp, hmun nghet nei hman lo khawpa zuitu? Isua ropui lai chauh thlira zuitute hi a ni lawm ni, Pilata in tual a, "Khengbet rawh" tia autute kha. Isua kan zui dan hi i ngaihtuah chiang ang u.
Mihring Fapa
Isua hian amah insawi nan Mihring Fapa tih hi a hmang thin a, midangin amah sawi nan an hmang lo thung. Isua sawi nana hmangtu awm chhun chu Stephana kha a ni a. Lunga an den hlum dawn khan van inhawng a, Mihring Fapa a hmuh thu a sawi a ni (Tirh. 7:56), kha bak kha chu midangin Isua sawi nan an hmang lo; amah Isua chauhin a hmang a ni. Matthaia ziakah hian Mihring Fapa tih hi vawi 30 a lang a, Marka ziakah vawi 14, Luka ziakah vawi 25, Johana ziakah vawi 13, Tirhkohte Thiltihah vawi 1, hmun dang, Septuagint atanga lak chhuahah vawi 3, a vaiin Thuthlung Tharah Mihring Fapa hi vawi 86 a lang.
Mihring Fapa tih hi Isuan mihring a nihna sawi lan a tumna pakhat a ni a, chu bakah a tuar leh thawh lehna sawi nan te a hmang a, hei bakah hian nakin huna a pawimawhna tihlan nan a hmang bawk. Isuan Mihring Fapa tih a sawina tam takah hian a tuar turte nena sawi zawm a ni a, a thawh lehna turte nena sawi a ni bawk.
'Mihring Fapa erawh hi chuan lu nghahna hmun a nei lo' tia Isuan a sawi hian amah zuitute chuan a tuar ang an tuarpui peih tur a ni, tihna a ni. Mite hmaa a mualpho thei ang bera an sawisakna te, thihna zawnga thihna rapthlak leh, anchhedawng thihna hialte pawh tâwk huam, tawrh huam an ni tur a ni, a tihna a ni bawk. Galilee rama mite ngaihsan khawpa rawng a bawl a, Jerusalem-a lal anga a luh laiin, Jerusalem-ah vêk mualpho thei ang bera sawisak tihhlum a ni a. Chutiang bawk chuan amah zuitute chuan ropui lai leh hmingthan lai nei mah se, tawrh leh mualphona an hmachhawn tel a ngai a ni, a tihna a ni. Hetiang hi keinin kan huam em? Isua kan zui dan hi hla deuh tak, a him chin atangin em ni kan zui? Chutianga zuitute chu tuman Isua zuitu tak takah an chhiar ngai lo.
Mihring Fapa tih hi Isuan mihring a nihna sawi lan a tumna pakhat a ni a, chu bakah a tuar leh thawh lehna sawi nan te a hmang a, hei bakah hian nakin huna a pawimawhna tihlan nan a hmang bawk. Isuan Mihring Fapa tih a sawina tam takah hian a tuar turte nena sawi zawm a ni a, a thawh lehna turte nena sawi a ni bawk.
'Mihring Fapa erawh hi chuan lu nghahna hmun a nei lo' tia Isuan a sawi hian amah zuitute chuan a tuar ang an tuarpui peih tur a ni, tihna a ni. Mite hmaa a mualpho thei ang bera an sawisakna te, thihna zawnga thihna rapthlak leh, anchhedawng thihna hialte pawh tâwk huam, tawrh huam an ni tur a ni, a tihna a ni bawk. Galilee rama mite ngaihsan khawpa rawng a bawl a, Jerusalem-a lal anga a luh laiin, Jerusalem-ah vêk mualpho thei ang bera sawisak tihhlum a ni a. Chutiang bawk chuan amah zuitute chuan ropui lai leh hmingthan lai nei mah se, tawrh leh mualphona an hmachhawn tel a ngai a ni, a tihna a ni. Hetiang hi keinin kan huam em? Isua kan zui dan hi hla deuh tak, a him chin atangin em ni kan zui? Chutianga zuitute chu tuman Isua zuitu tak takah an chhiar ngai lo.
Isua zuitu khawvel thlahlel
Isua zuitu zinga pakhat chuan a chhungtea a tih tur tih phawt a dil a ni. Chu zirtir chuan, "Lalpa ka pa mi vuitir zet rawh," tiin a ngên a, Isua erawh chuan, "Mi zui rawh; mitthiin anmahni mitthi chu vui rawh se" a ti a ni. Judate ngaihdanah chuan mahni pate thlân thlenga thlah liam hi fapa mawhphurhna pawimawh ber a ni a, khawtlang ngaihdan leh Judate ngaihdanah chuan a pa vuinaa tel lo fapa chu fapa lak tlak loh let der a ni.
Zirtir pakhat, a pa vuitir zet tura diltu pawh hian fapa a nih anga a tih tur a hria a, khawtlangina an ngaihdan turte pawh a hria a, mahse Isua chuan chung zawng zawng ai chuan amah chu dah pawimawh ber turin a duh a, a hrilh a ni. Isua hian amah zuitu ni tur chuan in chhungkhur lam ngaihpawimawh hmasak a phal lo va, amah chu a laiah, a pawimawh bera awm a duh a. In chhungkhura mawhphurhna aiin a zuitu nih hi a dah pawimawh hmasa a ni.
Mi tam takin Isua zui kan tum dan chu kan in chhungkhur leh keimahni pawimawhte dah pawimawh hmasa chunga zui a ni a, hei hi Isua chuan, "Mitthi chu anmahni mitthi vêkin vui rawh se" a ti mai a ni. Kan hna pawimawhte thawh hmasak phawt a, chhungkuaa kan ngaih pawimawhte ti hmasa phawt a, kan zirlaite zir hmasak phawta amah zui kan tum thin. Isua hian heng zawng zawng ai hian amah dah pawimawh turin min duh zawk a ni. Taksa lam thil dah pawimawh hmasatute tan Isua hi a zui theih loh a ni.
Zirtir pakhat, a pa vuitir zet tura diltu pawh hian fapa a nih anga a tih tur a hria a, khawtlangina an ngaihdan turte pawh a hria a, mahse Isua chuan chung zawng zawng ai chuan amah chu dah pawimawh ber turin a duh a, a hrilh a ni. Isua hian amah zuitu ni tur chuan in chhungkhur lam ngaihpawimawh hmasak a phal lo va, amah chu a laiah, a pawimawh bera awm a duh a. In chhungkhura mawhphurhna aiin a zuitu nih hi a dah pawimawh hmasa a ni.
Mi tam takin Isua zui kan tum dan chu kan in chhungkhur leh keimahni pawimawhte dah pawimawh hmasa chunga zui a ni a, hei hi Isua chuan, "Mitthi chu anmahni mitthi vêkin vui rawh se" a ti mai a ni. Kan hna pawimawhte thawh hmasak phawt a, chhungkuaa kan ngaih pawimawhte ti hmasa phawt a, kan zirlaite zir hmasak phawta amah zui kan tum thin. Isua hian heng zawng zawng ai hian amah dah pawimawh turin min duh zawk a ni. Taksa lam thil dah pawimawh hmasatute tan Isua hi a zui theih loh a ni.
Isua zuitu
Isua chuan amah zuitu, Kristian ni tur chuan a kraws putpuitu tur a duh a (Mat. 10:38), lainate aia amah thlangtu, chhungte aia amah dah pawimawhtute a duh a ni (Lk. 14:26). A neih zawng zawng pawh ui lova a mamawh leh retheite hnena pe phal hi amah zui turin a duh (Mt. 19:21). In leh lo din hmasak ngai pawimawh a, larna leh hmingthanna duhtu, ropuina ngainatute tan Isua zui hi thil harsa a ni a, khawvel thlahlel a, chhungkaw thlahleltute tan Isua zuitu tak nih a harsa thin.
Kristian, Isua zuitu chuan khawvel mawina leh nawmna aiin Isua a thlang tur a ni a, midangte tan a nun a pein, a hun leh thâ pawh a hmang ral tur a ni. Hetiang mi hi miin an hmuhin Isua zuitu a nihzia an hria a, Kathryn Dick-i ang hian miin amahah Isua an hmu thin a ni. Isua hi engtiangin nge kan zui ve a, eng chen nge kan zui? Isua zuitu tak tak kan ni em? tih i ngaihtuah fo ang u.
Kristian, Isua zuitu chuan khawvel mawina leh nawmna aiin Isua a thlang tur a ni a, midangte tan a nun a pein, a hun leh thâ pawh a hmang ral tur a ni. Hetiang mi hi miin an hmuhin Isua zuitu a nihzia an hria a, Kathryn Dick-i ang hian miin amahah Isua an hmu thin a ni. Isua hi engtiangin nge kan zui ve a, eng chen nge kan zui? Isua zuitu tak tak kan ni em? tih i ngaihtuah fo ang u.
No comments:
Post a Comment